Συντάκτης: Elli Papadopoulou

Η πρώτη συνάντηση της άτυπης ομάδας εργασίας για την Ανοικτή Επιστήμη πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα 30 Σεπτεμβρίου, στις εγκαταστάσεις του Ερευνητικού Κέντρου “Αθηνά”, στην Αθήνα. Σκοπός της συνάντησης ήταν η γνωριμία μεταξύ των μελών, η παρουσίαση του προσχεδίου Στρατηγικής Ανοικτής Επιστήμης και η εμβάθυνση και στοχασμός στις επιμέρους πληροφορίες που το ολοκληρώνουν/ συνθέτουν.

Η ομάδα εργασίας, η οποία αποτελείται από εκπροσώπους 14 εθνικών φορέων, ερευνητικών υποδομών και πρωτοβουλιών που διαπρέπουν στον τομέα της επιστημονικής έρευνας και της εκπαίδευσης, έχει ως στόχο τη δημιουργία προτάσεων για την ενσωμάτωση και υλοποίηση των αρχών της Ανοικτής Επιστήμης στον ερευνητικό ιστό της χώρας μέσα από τη σύνταξη ενός κειμένου Εθνικής Στρατηγικής Ανοικτής Επιστήμης. Το κείμενο αυτό θα συνταχθεί στη βάση των αξιών της Υπεύθυνης Έρευνας και Καινοτομίας (Responsible Research and Innovation – RRI) και θα λειτουργήσει ως απάντηση σε οδηγίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που την υποστηρίζουν, όπως οι συστάσεις για την πρόσβαση και τη διατήρηση της επιστημονικής πληροφορίας, οι προτάσεις της Πλατφόρμας για Πολιτική Ανοικτής Επιστήμης (Open Science Policy Platform – OSPP), αλλά και το υπό-ανάπτυξη Ευρωπαϊκό Νέφος Ανοικτής Επιστήμης (European Open Science Cloud – EOSC). Με την ολοκλήρωσή του, το κείμενο θα υιοθετηθεί από τους περισσότερους οργανισμούς που συμβάλλουν στη συγγραφή του και θα παραδοθεί στην πολιτική ηγεσία, με τη φιλοδοξία να υιοθετηθεί σε κεντρικό επίπεδο.

Το εναρκτήριο λάκτισμα στις συζητήσεις των μελών της ομάδας εργασίας έδωσε ο Πρόεδρος του Ε.Κ. “Αθηνά”, καθ. Γιάννης Ιωαννίδης, ο οποίος υπογράμμισε τη σημασία του εγχειρήματος αυτού τόσο για την Ελλάδα όσο και για τον ευρύτερο χώρο έρευνας στον οποίο ευημερεί η χώρα, εκφράζοντας ταυτόχρονα την αισιοδοξία του για ένα άψογο αποτέλεσμα στο τέλος του χρόνου. Από τις συζητήσεις που εκτυλίχθηκαν κατά τη διάρκεια της ημέρας, δημιουργήθηκαν εύλογοι προβληματισμοί, οι οποίοι βοήθησαν στη συνδιαμόρφωση και καθιέρωση ενός ισχυρού και σταθερού πλαισίου εργασίας. Η συνάντηση έληξε με την ανάληψη εργασιών στη συγγραφή των ενοτήτων του προσχεδίου κειμένου και η ομάδα εργασίας συμφώνησε σε παρουσίαση του παραγόμενου υλικού στη συνάντηση του Οκτωβρίου.

Η διάθεση της ομάδας εργασίας για ένα άρτιο και ρεαλιστικά υλοποιήσιμο κείμενο που να καλύπτει όλα τα σημαντικά θέματα Ανοικτής Επιστήμης εγγυάται την επιτυχία του εγχειρήματος.

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την πρωτοβουλία, μεταβείτε εδώ.

22 Ιουλίου 2019, Innovathens

Συμμετέχοντες

Ονοματεπώνυμο	Όνομα φορέα/ων εκπροσώπησης
Αθανασιάδη Μάγκυ	Σύνδεσμος Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών
Αθανασίου Σπύρος	ΕΚ Αθηνά, υπεύθυνος ανάπτυξης HELIX (Hellenic Data Service)
Βασσάλος Πάρης	Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Γερασόπουλος Ευάγγελος	Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, PANACEA, ΑΔΙΠ
Γκιζελή Μαρία	e-IRG/ ΓΓΕΤ (εκ μέρους της Χριστούλας Μαρία)
Ιωαννίδης Γιάννης	ΕΚ Αθηνά/ ESFRI
Καραγιάννης Φώτης	ΕΚ Αθηνά, RDA Europe Greek Node
Καρκαλέτσης Βαγγέλης	Ινστιτούτο Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών, ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος»
Καρούνος Θεόδωρος	Creative Commons Greece
Κονδύλη Δήμητρα	Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών/ SoDaNet
Κουμάνταρος Κώστας	ΕΔΕΤ (και NI4OS εκ μέρους του Prnjat Ognjen)
Κωνσταντόπουλος Πάνος	Δυάς/ Απολλωνίς
Λουκόπουλος Στέφανος	Vouli Watch
Μανωλά Ναταλία	ΕΚ Αθηνά/ EOSC Governance Board
Μασαούτη Μαρία	Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας (εκ μέρους του Νασίκα Νεκτάριου)
Μεράκος Λάζαρος	GUNET
Μητροπούλου Δέσποινα	ΕΛ/ΛΑΚ
Νουνέσης Γεώργιος	Σύνοδος Ερευνητικών Κέντρων/ ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος»
Παναγιώτου Γιώργος	INFRAFRONTIER GR/ Phenotypos
Παπαδοπούλου Έλλη	ΕΚ Αθηνά,  Greek OpenAIRE NOAD coordinator
Πιπερίδης Στέλιος	CLARIN-el/ Απολλωνίς
Πισπιρίγκας Λεωνίδας	Σύνδεσμος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών (εκ μέρους και της Ολλανδέζου Λίας)
Σαρτζετάκης Στέλιος	ΕΔΕΤ/ EOSC Secretariat
Σεβαστή Αφροδίτη	ΕΔΕΤ/ HELIX Infrastructure
Τσιαβός Πρόδρομος	ΕΚ Αθηνά, νομικός σύμβουλος
Φυτσιλής Φώτης	Βουλή των Ελλήνων / Hellenic OCR Team
Χρυσίνα Ευαγγελία	Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών/ INSPIRED-RIS
Martin Reczko	ELIXIR-GR (εκ μέρους του κυρίου Σαβάκη Μπάμπη)

Πρώτο Μέρος

Την έναρξη της συνάντησης “Ανοικτή Επιστήμη στην Ελλάδα: τα πρώτα βήματα” σήμανε ο Πρόεδρος του Ερευνητικού Κέντρου Αθηνά, Γιάννης Ιωαννίδης, αναφέροντας πως η πρωτοβουλία της σύστασης μιας άτυπης ομάδας εργασίας για την Ανοικτή Επιστήμη έρχεται ως συνέχεια πολλών δράσεων του ΕΚ Αθηνά, ειδικότερα τους τελευταίους μήνες, με σημαντικότερη εκ των οποίων το πρώτο Συμπόσιο για την Ανοικτή Επιστήμη.

Στην παρουσίασή του με τίτλο “Ανοικτή Επιστήμη: Ελλάδα και Ευρώπη”, ο Γιάννης Ιωαννίδης τόνισε την προστιθέμενη αξία που φέρουν οι αρχές της Ανοικτής Επιστήμης τόσο στην ερευνητική κοινότητα όσο και στην πολιτεία και κοινωνία, με χαρακτηριστικότερες των οποίων: η διαφάνεια των ερευνητικών διαδικασιών, η ελεύθερη πρόσβαση σε αποτελέσματα έρευνας και η δυνατότητα επαλήθευσης της έρευνας.

Αυτά τα οφέλη αναγνωρίζει και η Ευρωπαϊκή Ένωση μέσα από τις προϋποθέσεις που ενσωματώνει στα χρηματοδοτικά ερευνητικά προγράμματα τα τελευταία χρόνια (FP7, Horizon 2020, με αμέσως επόμενο το Horizon Europe, όπου η Ανοικτή Επιστήμη θα είναι η πλέον επιλέξιμη πρακτική έρευνας), και τα οποία υλοποιεί πλέον στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Νέφους για την Ανοικτή Επιστήμη (European Open Science Cloud – EOSC). Συνεπώς, στόχος της συνάντησης ήταν η κατανόηση ενός κοινού πλαισίου και στόχων και η αποτύπωσή τους σε έναν οδικό χάρτη για μια Εθνική Στρατηγική Ανοικτής Επιστήμης, ως πιο συγκροτημένη δράση στις ευρωπαϊκές αυτές εξελίξεις. Ο Γιάννης Ιωαννίδης συνέχισε λέγοντας πως μια στρατηγική Ανοικτής Επιστήμης είναι μεν αρμοδιότητα της πολιτείας, η οποία όμως χρειάζεται να κατανοήσει τις ανάγκες όπως εκφράζονται από τους συμμετέχοντες (bottom up προσέγγιση). Αυτά είναι τα συστατικά επιτυχίας για να καθοδηγηθεί η πολιτεία προκειμένου να δημιουργηθούν πολιτικές και υποδομές. 

Στην παρουσίαση, εξηγήθηκε η ροή των “ανοικτών” πολιτικών όπως εκφράζονται μέσα στο Ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο, ξεκινώντας από την ΕΕ με τη μορφή οδηγιών και μακρο-πολιτικών, οι οποίες υιοθετούνται έπειται σε εθνικό επίπεδο από τις κυβερνήσεις (μικρο-πολιτικές), και καταλήγουν σε προϋποθέσεις που θέτουν φορείς που χορηγούν την έρευνα και σε κανόνες που ακολουθούν φορείς που παράγουν έρευνα.

Όσον αφορά τις υποδομές, υπογραμμίστηκε πως το EOSC ενδιαφέρεται κυρίως για τα δεδομένα και στοχεύει στην παραγωγή και διαμοιρασμό FAIR (Findable, Accessible, Interoperable, Reusable – Εξερευνήσιμα, Προσβάσιμα, Διαλειτουργικά, Επαναχρησιμοποιήσιμα), αναπαραγώγιμων (reproducible) και ποιοτικών δεδομένων, κάτι που είναι εφικτό με την αξιοποίηση τόσο ερευνητικών όσο και ηλεκτρονικών υποδομών και υπηρεσιών. Η Ελλάδα έχει πολύ καλή αντιπροσώπευση και επικοινωνία με ηλεκτρονικές και ερευνητικές υποδομές της Ευρώπης (ESFRIs, OpenAIRE, GEANT, PRACE, κ.ά.), ενώ από τις αντίστοιχες ελληνικές υποδομές (ΕΔΕΤ, ΣΕΑΒ, GUNET, ηλεκτρονικά περιοδικά και αποθετήρια, κ.ά.) ξεχώρισε η μικρογραφία του EOSC, το HELIX, η ελληνική υπηρεσία δεδομένων της οποίας ηγείται η ΓΓΕΤ, συντονίζει το ΕΚ Αθηνά και υλοποιείται σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο της Θεσσαλίας.Οι ερωτήσεις που εκφράστηκαν στο τέλος της παρουσίασης, “Που θέλουμε να πάμε;”, “Πως και ποιοι;” “Πότε;” έδωσαν τη σκυτάλη στον επόμενο ομιλητή και συντονιστή της πρωτοβουλίας, Σπύρο Αθανασίου, υπεύθυνο ανάπτυξης της ελληνικής υπηρεσίας δεδομένων, HELIX (Hellenic Data Service).

Ο Σπύρος Αθανασίου εστίασε στην παρουσίαση προτάσεων για έναν οδικό χάρτη που θα οδηγήσει την ομάδα εργασίας στη δημιουργία μιας Εθνικής Στρατηγικής για την Ανοικτή Επιστήμη, τοποθετώντας ως πρώτο στόχο την ανάπτυξη πολιτικής Ανοικτής Επιστήμης και την υιοθέτησή της από τους συμμετέχοντες.

Υπογράμμισε κι ο ίδιος το γεγονός πως η Ελλάδα βρίσκεται πίσω στις ευρωπαϊκές εξελίξεις και πως ένα από τα πράγματα που έγινε φανερό στο Συμπόσιο Ανοικτής Επιστήμης είναι η ανάγκη για εσωτερική οργάνωση. Γι’ αυτό, τοποθετεί το έτος 2020 ως το έτος Ανοικτής Επιστήμης για την Ελλάδα και αναγνωρίζει πως κάτι τέτοιο είναι εφικτό με την προϋπόθεση ότι οι εργασίες της ομάδας διέπονται από τις εξής βασικές αρχές: 

α. Αξιοποίηση των πόρων, των προγραμμάτων και της τεχνογνωσίας που ήδη υπάρχει, προς αποφυγή καθυστερήσεων που φέρουν νέα χρηματοδοτικά πλάνα/ εγχειρήματα,  

β. Ανοικτή, ισότιμη και ουσιαστική συμμετοχή όλων, διευκρινίζοντας πως το ΕΚ Αθηνά ανέλαβε την πρωτοβουλία, ωστόσο η συμβολή όλων είναι απαραίτητη, 

γ. Τήρηση χρονοδιαγράμματος με στόχους. Το ΕΚ Αθηνά έχει αναπτύξει πρωτογενές υλικό για την άμεση υποστήριξη των στόχων και του χρονοδιαγράμματος.

Αναφορικά με τις διαδικασίες συμμετοχής στην άτυπη ομάδα εργασίας, επισημάνθηκε η ουσιαστική συμμετοχή των μελών (περίπου 30% χρόνου), με τον ορισμό ενός εκπροσώπου που θα συμβάλλει στη συγγραφή του κειμένου στρατηγικής, θα παρευρίσκεται στις φυσικές συναντήσεις, και θα λειτουργεί ως liaison μεταξύ της ομάδας και του οργανισμού του. Ο Σπύρος Αθανασίου συνέχισε γνωστοποιώντας πως θα υπάρχει καθημερινός συντονισμός στις δράσεις της ομάδας εργασίας και πως οι αποφάσεις θα λαμβάνονται συναινετικά (consensus) ή με πλειοψηφία, αν χρειαστεί. Η παρουσίαση έκλεισε αναφέροντας πως το αποτέλεσμα της ομάδας εργασίας προσδοκάται να υιοθετεί ως εθνική πολιτική και οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να τοποθετηθούν στις εξής δεσμεύσεις:

• Ο οργανισμός μου συμφωνεί με τους στόχους της πρωτοβουλίας (Ν/Ο)
• Ο οργανισμός μου θα συμμετέχει στην Ομάδα Εργασίας (Ν/Ο)
• Ο οργανισμός μου θα υιοθετήσει το τελικό κείμενο (Ν/Ο/?)

Δεύτερο Μέρος

Το δεύτερο μέρος της συνάντησης ξεκίνησε με την ομιλία της Έλλης Παπαδοπούλου, με τίτλο “Εθνική Στρατηγική για την Ανοικτή Επιστήμη: προσχέδιο”, η οποία συνέβαλε στην κατανόηση της προεργασίας που έχει υπάρξει ήδη από την ομάδα του ΕΚ Αθηνά στη δημιουργία ενός πρότυπου κειμένου στρατηγικής.

Σκοπός είναι το προσχέδιο αυτό να συμπληρωθεί και να ζυμωθεί με όλους εκείνους που θα υποστηρίξουν τη συγγραφή του, ώστε να καταλήξουμε σε ένα αρχείο που θέτει τους ρόλους και τις προϋποθέσεις, προτείνει σαφείς τρόπους υλοποίησης και εκφράζει τις βασικές ανάγκες όλων των ενδιαφερόμενων μερών.

Τρεις είναι οι βασικοί πυλώνες του προσχεδίου: 1. χάραξη πολιτικής, 2. θεσμοθέτηση (όπου και εάν χρειάζεται), και 3. υποδομές για την υλοποίηση και κατανόηση της παρούσας κατάστασης ώστε να εξασφαλιστεί συνέχεια στο οικοσύστημα Ανοικτής Επιστήμης, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα  (βιωσιμότητα). Οι παράλληλες δράσεις που υποστηρίζουν τα παραπάνω είναι οι: εκπαίδευση, διάχυση και παρακολούθηση/ επόπτευση (monitoring) από όλους τους υπεύθυνους φορείς και σε όλα τα επίπεδα. 

Συγκεκριμένα, οι άξονες της πολιτικής Ανοικτής Επιστήμης, αφορούν:

α. την ανοικτή πρόσβαση σε επιστημονικά αποτελέσματα: κυρίως δημοσιεύσεις, ερευνητικά δεδομένα και λογισμικό έρευνας.

β. τη βελτίωση στην αξιολόγηση αποτελεσμάτων επιστημονικής έρευνας, για την αναγνώριση των ανοικτών πρακτικών που ακολουθούνται, τόσο σε επίπεδο ανάληψης έργων όσο και σε επίπεδο εξέλιξης των ερευνητών (π.χ. μονιμοποίηση).

γ. την ενδυνάμωση του ακαδημαϊκού και ερευνητικού προσωπικού με ψηφιακές δεξιότητες, μέσω δράσεων για την επιμόρφωση εκπαιδευτών (προσέγγιση train-the-trainer) αλλά και με τον επαναπροσδιορισμό και αναθεώρηση των προγραμμάτων σπουδών.

δ. διασύνδεση εξωτερικά, με το Ευρωπαϊκό οικοσύστημα Ανοικτής Επιστήμης

ε. διασύνδεση εσωτερικά, έρευνα-καινοτομία-κοινωνία, για την αξιοποίηση των αποτελεσμάτων (exploitation) και την παραγωγή αγαθών από ερευνητικές ανακαλύψεις, σε συνεργασία με τη βιομηχανία, προς όφελος της κοινωνίας.

Προτεραιότητα σε πρώτη φάση δίνεται στα επιστημονικά αποτελέσματα, ώστε να συμφωνηθούν οι κανόνες που θα χαρακτηρίζουν τις τρεις βασικές κατηγορίες αποτελεσμάτων. Ενδεικτικές ερωτήσεις που χρήζουν απαντήσεων από την ομάδα εργασίας είναι: 

• Θα προτείνουμε την υποχρέωση κατάθεσης; 
• Creative Commons CC0, CC-BY και CC-BY-SA ή και άλλες άδειες χρήσεις; 
• Θα είναι επιλέξιμη δαπάνη τα τέλη επεξεργασίας άρθρου (μερική;); 
• Θα υιοθετηθεί η ευρωπαϊκή και παγκόσμια πρακτική των σχεδίων διαχείρισης δεδομένων (DMPs); σε τί βαθμό; π.χ. ως ρήτρα στις προσκλήσεις έργων ή δημιουργία ενός DMP για τον χορηγό με συγκεκριμένες προϋποθέσεις;
• Πώς μεταφράζονται οι καλές πρακτικές ανάπτυξης λογισμικού ανοικτού πηγαίου κώδικα που έχει προέλθει από έρευνα σε πολιτική;
• Τί κάνουμε με τα Software Management Plans που αναπτύσσονται; Τα υιοθετούμε ή τα αφήνουμε προς το παρόν;

Στο κομμάτι της θεσμοθέτησης, παρά το γεγονός ότι δεν εξαρτάται από την ομάδα εργασίας, προτείνεται η αναγνώριση κενών και αναγκών του ελληνικού ερευνητικού οικοσυστήματος, και η πρόταση θεσμοθέτησης όπως έχει γίνει από άλλες χώρες, π.χ. Σερβία ως νέος νόμος, με διατάξεις για την Ανοικτή Επιστήμη ή Γαλλία, με αναγνώριση και θεσμοθέτηση συγκεκριμένων πτυχών της Ανοικτής Επιστήμης, όπως FAIR δεδομένα.

Όσον αφορά τις υποδομές, υπογραμμίστηκαν μεταξύ άλλων, η ανάγκη για:

• κατάλληλη μέριμνα στη χαρτογράφηση των υπηρεσιών, ηλεκτρονικών και ερευνητικών υποδομών και λοιπών παρόχων, 
• αναζήτηση επικαλύψεων και κενών (μέσα από το ερωτηματολόγιο που έχει ετοιμάσει το ΕΚ Αθηνά)
• ανάλυση κόστους-οφέλους, σε όλα τα επίπεδα
• συμφωνία μιας κοινής πορείας ως προς το θέμα της διασφάλισης της ποιότητάς είτε με SLAs/OLAs είτε με πιστοποιητικά αξιοπιστίας αποθετηρίων, κλπ
• ένα ενιαίο πλάνο χρηματοδότησης

Έχοντας ως εικόνα τα παραπάνω, ο Πρόδρομος Τσιαβός, νομικός σύμβουλος στο ΕΚ Αθηνά, ανέλαβε το συντονισμό των συζητήσεων αναφορικά με τους άξονες πολιτικής που προτάθηκαν, ξεκαθαρίζοντας πρώτα: α. Τη σημαντικότητα τυποποίησης πολιτικών, και τη διαφορά αυτής της πολιτικής με των πολιτικών ιδρυμάτων, οι οποίες έχουν τυποποιηθεί μέσα από την προσπάθεια που έγινε με τον ΣΕΑΒ. β. Την κατεύθυνση πολιτικής της ομάδας. Η στρατηγική δείχνει κατεύθυνση, ενώ εδώ παρατηρείται μια loose διαφορά όπου υπάρχει λίγο πολιτική και λίγο στρατηγική. γ. Το είδος του commitment για τον κάθε φορέα. Που μπορεί να συνεισφέρει ο καθένας από εμάς.

Έπειτα, ζήτησε από τη Ναταλία Μανωλά να ενημερώσει πολύ σύντομα για τις εξελιξεις στο EOSC και για την πολιτική δεδομένων του EOSC. Η Ναταλία Μανωλά αποκρίθηκε πως στο επίκεντρο είναι τα FAIR data, συμβουλεύοντας πως εμείς θα πρέπει να αποφασίσουμε πόσο FAIR θέλουμε να είμαστε. Στο EOSC θα πληρώσουν τα κράτη-μέλη και θα υπάρχουν partnerships (co-funding και co-programmed). H Ευρώπη πληρώνει για συντονισμό και υλοποίηση στα κράτη-μέλη. Γι’ αυτό εισήχθησαν τα EOSC Working Groups, στα οποία έχουν οριστεί ως εθνικοί μας εκπρόσωποι οι: 1. Landscape (Πέτρος Σαμπατάκος (ΓΓΕΤ)): τι υπάρχει και τι ακολουθείται από τις χώρες, 2. Architecture (Σπύρος Αθανασίου (ΕΚ Αθηνά)): Δομή του EOSC, 3. Rules of Participation (Λία Ολλανδέζου (Heal Link ΑΠΘ – ΣΕΑΒ)): Με ποιους όρους μπορεί να μπει κάποιος στο EOSC/ ΕOSC-compliance, 4. FAIR (Χάρης Γεωργιάδης (ΕΚΤ)),  5. Sustainability (Αφροδίτη Σεβαστή (ΕΔΕΤ)). 

Από τις συζητήσεις έγιναν φανερά τα παρακάτω:

Γενικά

• Ο ερευνητής να γίνει το επίκεντρο των συζητήσεων.
• Ενδυνάμωση της επικοινωνίας μεταξύ μας για βέλτιστη ενημέρωση για νέες υπηρεσίες και τί υπάρχει ήδη π.χ. μόνιμα αναγνωριστικά της ΕΔΕΤ.
• Πρόταση να υπάρξει μια αιτιολογική έκθεση στο τέλος που να είναι συμπληρωματικό έγγραφο στα κείμενα της στρατηγικής και της πολιτικής.

Βιωσιμότητα

• Μοντέλο κόστους ανοικτής πρόσβασης και FAIR δεδομένων. Free at the point of use. Η ανοικτή πρόσβαση είναι θέμα βούλησης και το FAIR δε σημαίνει απαραίτητα ανοικτό. Σημαντικότητα συνδιαμόρφωσης όλοι μαζί και να επικοινωνηθεί η αναγκαιότητα στην πολιτεία. Να προταθούν ορισμένες πειστικές λύσεις και τεχνικά εφικτές με χρήση οριζόντιων υποδομών. Η πιο φθηνή λύση είναι με τις οριζόντιες. 
• Να υπάρξει πρόταση για τον κανονισμό υποδομών.
• Ενίσχυση και διατήρηση υποδομών. 
• Έλλειψη προσωπικού (ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες)

Διαδικασίες

• Με τα πιστοποιητικά αξιοπιστίας αποθετηρίων και με άλλα audits και self-assessment tools για την ποιότητα των υπηρεσιών, αναγκάζεσαι να απαντήσεις σε διάφορα ερωτήματα αναφορικά με διαδικασίες που συναντώνται σε κείμενα πολιτικών.
• Σχετική επιμέλεια ανά επιστημονικό κλάδο για ανοικτά και FAIR δεδομένα.
• Διασύνδεση δημοσιεύσεων-δεδομένων-λογισμικού που παρήχθησαν από ένα έργο. Αυτό το υποστηρίζει ήδη το HELIX!
• Απόδοση μόνιμων αναγνωριστικών, οντολογιών, πρότυπων κλπ

Δεδομένα

• Αξιοποίηση των δημόσιων δεδομένων στην έρευνα (νέα οδηγία Public Sector Information – PSI περιλαμβάνει τα ερευνητικά δεδομένα).
• Ιδιαιτερότητες αποτελεσμάτων που στηρίζονται σε πρωτογενή δεδομένα που δεν παρήχθησαν στο νέο πλαίσιο (New Copyright directive, νέο PSI, νέος νόμος Ελληνικός). Μεταδεδομένα που να εξηγούν τον τύπο αυτών των δεδομένων και τις διαδικασίες πρόσκτησης.

Επίλογος

Η συνάντηση έληξε με ευχές των συμμετεχόντων για “Καλή Αρχή!” και με τους Γιάννη Ιωαννίδη και Βαγγέλη Καρκαλέτση, Διευθυντή Έρευνας, Ινστιτούτο Πληροφορικής & Τηλεπικοινωνιών, ΕΚΕΦΕ “Δημόκριτος”, να διαβεβαιώνουν πως θα υποστηρίξουν τις διεργασίες της ομάδας εργασίας στο χρονικό πλαίσιο που προτάθηκε, το οποίο από αρκετούς θεωρήθηκε ως φιλόδοξο.

Η συνάντηση “Ανοικτή επιστήμη στην Ελλάδα: τα πρώτα βήματα” έλαβε χώρα τη Δευτέρα 22 Ιουλίου στον πολυχώρο Innovathens. Σκοπός της συνάντησης ήταν η σύσταση μιας άτυπης ομάδας εργασίας για την Ανοικτή Επιστήμη, η οποία θα υιοθετήσει μια bottom-up προσέγγιση για την ταυτοποίηση των προκλήσεων, το συντονισμό των δράσεων, και την από κοινού εφαρμογή πολιτικών των εθνικών φορέων που δραστηριοποιούνται στον τομέα της Ανοικτής Επιστήμης, τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε εθνικό επίπεδο.

Στόχος της συνάντησης ήταν να παρουσιαστούν οι υφιστάμενες εθνικές και ευρωπαϊκές πολιτικές και δράσεις Ανοικτής Επιστήμης, να καθοριστεί ένας κοινός οδικός χάρτης με μεσοπρόθεσμο στόχο τη συγγραφή και υιοθέτηση ιδρυματικών πολιτικών Ανοικτής Επιστήμης από εθνικούς φορείς/οργανισμούς, και να οριστούν τα μέλη της Ομάδας Εργασίας και οι διαδικασίες συντονισμού και λειτουργίας της. Η άτυπη ομάδα εργασίας θα αποτελείται από έναν έως δύο εκπροσώπους κάθε οργανισμού, οι οποίοι θα συμβάλλουν στη συγγραφή του κειμένου εθνικής στρατηγικής και των αντίστοιχων πολιτικών Ανοικτής Επιστήμης. Οι εκπρόσωποι θα παρευρίσκονται στις φυσικές συναντήσεις, και θα λειτουργούν ως liaison μεταξύ της ομάδας και του οργανισμού τους. 

Η συνάντηση αποτελεί πρωτοβουλία του ΕΚ Αθηνά, το οποίο ανέλαβε τον συντονισμό των δραστηριοτήτων της ομάδας εργασίας στο πλαίσιο του έργου HELIX (Hellenic Data Service). Την πρωτοβουλία, η οποία θέτει ως ορόσημο το έτος 2020 ανακηρύσσοντάς το ως το έτος Ανοικτής Επιστήμης στην Ελλάδα, θα υποστηρίξει, επίσης, ο Δημόκριτος και οι Εθνικοί Κόμβοι του OpenAIRE και RDA στην Ελλάδα. Οι φορείς που δεσμεύτηκαν για τη συγγραφή και πιθανή υιοθέτηση της τελικής έκδοσης της πολιτικής Ανοικτής Επιστήμης εντάσσονται στις ευρύτερες κατηγορίες των Ερευνητικών Υποδομών, Ηλεκτρονικών Υποδομών, Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών, Πανεπιστημίων, Ερευνητικών Κέντρων και πρωτοβουλιών που ασχολούνται με θέματα “ανοικτότητας”. Ενθαρρυντική ήταν η παρουσία της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας και του Ελληνικού Ιδρύματος Έρευνας και Καινοτομίας, οι οποίοι παρευρέθηκαν στη συνάντηση ως παρατηρητές.

Αναλυτικά για τα ονόματα των φορέων που παρευρέθηκαν στη συνάντηση, τις ομιλίες και τις συζητήσεις που αναπτύχθηκαν, μεταβείτε εδώ.

Ενημερωθείτε για το πρόγραμμα της συνάντησης εδώ.